بارنامه چیست؟ انواع بارنامه در حمل و نقل بین المللی چیست؟

معرفی بارنامه؛ سند حمل‌ونقل کالا

بارنامه (bill of lading)، سندی مهم در حمل‌ونقل کالا است که نشان می‌دهد ارسال‌کننده، کالای خود را به حمل‌کننده سپرده تا آن را به مقصدی مشخص برساند. بارنامه دو نقش اصلی دارد؛ اول این‌که، نشان‌دهنده رسید کالا است که توسط حمل‌کننده به صاحب کالا در مقصد داده می‌شود. دوم اینکه، نشان‌دهنده مالک کالای درحال حمل است. همچنین در مواقع حادثه، این سند به‌عنوان پشتوانه‌ای برای ادعای خسارت از بیمه استفاده می‌شود.

در فرایند تبادل کالا، مسئولیت دقیق خریدار و فروشنده در ترم‌های تجاری بین‌المللی یا همان اینکوترمز، توسط اتاق بازرگانی بین‌الملل مشخص شده است؛ به‌همین‌دلیل، فرآیند صدور بارنامه براساس ترم تجاری مورد توافق در دادوستد متفاوت خواهد بود. برای مثال، در قراردادهای تجاری با ترم EXW، FCA، FAS خریدار مسئول حمل بین‌المللی کالا است و در ترم‌های دیگر فروشنده این مسئولیت را برعهده دارد. برای آشنایی بیشتر با این ترم‌های تجاری، مقاله «اینکوترمز چیست؟» را در مجله بیمه آسماری مطالعه کنید.

معرفی انواع بارنامه های حمل بین المللی

شناخت انواع بارنامه‌های بین‌المللی برای هر کسی که در حوزه تجارت فعالیت می‌کند، ضروری است؛ بارنامه‌ها اطلاعات دقیقی درباره کالاها، شرایط حمل‌ونقل و تعهدهای حمل‌کننده و گیرنده ارائه می‌دهند. در صورت نشناختن بارنامه‌ها، نمی‌توانید اطلاعات دقیق و صحیحی درباره محموله‌ها داشته باشید و این موضوع، باعث ایجاد مشکل در پیگیری محموله‌ها می‌شود. همچنین این اسناد نقش حیاتی در تعیین نرخ بیمه باربری داخلی و بین‌المللی دارند.

بارنامه حمل بین‌المللی با کامیون؛ سندی زیر نظر کنوانسیون CMR

بارنامه حمل بین‌المللی با کامیون، زیر نظر کنوانسیون CMR صادر می‌شود؛ CMR یک توافق‌نامه بین‌المللی است که حمل‌ونقل جاده‌ای کالا را بین کشورهای عضو آن، تنظیم می‌کند. این بارنامه شامل اطلاعاتی مانند گیرنده، تاریخ بارگیری، محل تحویل کالا، شماره ترانزیت کامیون، فرستنده، نام راننده، مشخصات و وزن کالا می‌شود. بارنامه CMR باید مهر ورود و خروج کشور مقصد را داشته باشد تا نشان دهد کالا وارد کشور مقصد شده است. وجود بارنامه حمل با کامیون از شرایط اصلی صدور بیمه باربری است.

بارنامه بین‌المللی دریایی؛ نشان‌دهنده تعهد فرمانده کشتی در رساندن کالا

بارنامه دریایی، توسط شرکت کشتیرانی پس از دریافت کالا، تعیین هزینه حمل و ثبت اطلاعات کامل بار در آن، صادر می‌شود؛ درنهایت فرمانده کشتی باید بارنامه دریایی را امضا کند. درصورت نیاز به صدور بیمه دریایی باید این بارنامه صادر شده باشد. انواع بارنامه دریایی، شامل موارد زیر می‌شوند:

• بارنامه چند محموله‌ای (L.C.L): این نوع بارنامه زمانی استفاده می‌شود که بار به‌تنهایی همه فضای کانتینر را پر نمی‌کند و در نتیجه، محموله‌های چند فرستنده مختلف در یک کانتینر بارگیری می‌شوند.
• بارنامه تفکیکی (HBL): این بارنامه زمانی استفاده می‌شود که چند فرستنده مختلف کالاهای خود را به یک فورواردر می‌سپارند تا به مقصد نهایی بفرستد.
• بارنامه چندوجهی (MBL): بارنامه چندوجهی زمانی صادر می‌شود که برای رساندن کالاها به مقصد باید از چند روش حمل‌ونقل مختلف (دریایی، هوایی، زمینی (جاده‌ای) و ریلی) استفاده شود.

این بارنامه‌ها به‌عنوان اسناد رسمی حمل‌ونقل دریایی محموله‌ها، علاوه‌بر نشان دادن مشخصات کالا، برای ادعای خسارت در بیمه دریایی نیز استفاده می‌شوند.

بارنامه بین‌المللی هوایی؛ نشان‌دهنده اطلاعات پرواز حامل کالا

بارنامه هوایی (Air Waybill یا AWB) هنگام ارسال کالا توسط شرکت‌های هواپیمایی مورداستفاده قرار می‌گیرد. این بارنامه معمولاً در ۱۲ نسخه صادر می‌شود و ۹ نسخه آن داخل شرکت هواپیمایی کاربرد دارند. فقط ۳ نسخه اصلی آن برای تجارت بین‌المللی مهم هستند؛ نسخه اول برای شرکت حمل‌کننده یا صادرکننده، نسخه دوم برای گیرنده کالا و نسخه سوم برای فرستنده کالا. این سند باید توسط شرکت هواپیمایی مهر شود و شامل اطلاعات پرواز (تاریخ و شماره پرواز) است. برای خرید بیمه مخصوص حمل هوایی باید همه اطلاعات مرسوله دقیق در بارنامه قید شود.

بارنامه بین‌المللی راه‌آهن؛ از انواع بارنامه های حمل بین المللی

بارنامه راه‌آهن (Railway Bill of Lading) توسط شرکت‌های راه‌آهن در ایستگاه‌های بارگیری صادر می‌شود. این سند نشان می‌دهد که شرکت راه‌آهن کالا را تحویل گرفته است و باید آن را سالم به مقصد تحویل دهد. بارنامه راه‌آهن را نمی‌توان به شخص دیگری فروخت یا با نوشتن در پشت آن (ظهرنویسی) به شخص دیگری انتقال داد.

بارنامه حمل مرکب فیاتا؛ حمل یکپارچه کالا از مبدأ به مقصد

بارنامه حمل مرکب هنگام حمل‌ونقل کالاها با ترکیبی از روش‌های حمل زمینی و دریایی استفاده می‌شود. این نوع بارنامه خدمات Door to Door عرضه می‌کند؛ یعنی کالا از مبدأ تا مقصد نهایی به‌صورت یکپارچه حمل می‌شود. کارگزاران حمل‌ونقل برای صدور بارنامه حمل مرکب از فرم‌های استاندارد تنظیم‌شده توسط سازمان بین‌المللی FIATA (سازمان جهانی نماینده کارگزاران حمل‌ونقل) استفاده می‌کنند.

بررسی نقش بارنامه هنگام استفاده از خدمات بیمه

بارنامه، به‌عنوان مهم‌ترین سند در حمل‌ونقل بین‌المللی کالا، نقشی حیاتی در خدمات بیمه ایفا می‌کند. این سند شرکت‌های بیمه‌گر را متعهد می‌کند که در صورت بروز صدمه به کالا یا خسارت به افراد ثالث، خسارت‌ها را جبران کنند. باتوجه‌به روش حمل‌ونقل، انواع بیمه باربری نیز متفاوت هستند.

بیمه حمل هوایی خسارت‌های ناشی از حمل‌و‌نقل مرسوله‌ها با هواپیما را پوشش می‌دهد؛ برای مثال، هر کیلوگرم بار تا سقف ۲۰ دلار بیمه می‌شود. اگر بار ارزش خیلی بالایی داشته باشد، نیاز به بیمه‌نامه جداگانه دارد. بیمه حمل دریایی خسارت‌های ناشی از غرق شدن کشتی، صدمه به بار، سرقت و تأخیر در تحویل را پوشش می‌دهد. درنهایت اطلاعات دقیق کالا و مسیر حمل در بارنامه زمینی نوشته شده است و شرکت‌های بیمه براساس این اطلاعات، پوشش بیمه‌ای جامع برای آتش‌سوزی، سرقت و آسیب به کالا ارائه می‌دهند.

بارنامه‌ها؛ پشتوانه‌ای ضروری برای دریافت خسارت از بیمه!

در این مقاله دانستید bill of lading چیست و با انواع آن به‌طورکامل آشنا شده‌اید. بارنامه‌ها با ارائه اطلاعات دقیق درباره محموله و شرایط حمل‌ونقل به مدیریت بهتر و کاهش ریسک‌های تبادل بین‌المللی کالاها کمک می‌کنند. انواع مختلف بارنامه‌های بین‌المللی شامل بارنامه دریایی، هوایی، زمینی و حمل مرکب، هریک نقش کلیدی در تضمین ایمنی و سلامت کالاها از مبدأ تا مقصد دارند. همچنین، این اسناد در تعیین نرخ بیمه باربری نیز نقشی مهم ایفا می‌کنند. بیمه حمل‌ونقل آسماری، با ارائه پوشش‌های بیمه‌ای جامع و متنوع، شما را در مسیر تبادل امن کالا همراهی می‌کند. با انتخاب بیمه آسماری، نگرانی‌های خود را درباره خسارت‌ها و حوادث احتمالی به حداقل برسانید.